Ik ben dochter van, en vrouw van een boer. De een heeft melkkoeien, de ander opfokkippen en vleesvarkens. Ik heb samen met mijn man drie jonge kinderen, allemaal meisjes. Wij wonen samen in het buitengebied van Holten, naast onze (schoon)moeder, uitkijkend op de mooie Holter(Sallandse)berg. Mijn man werkt voornamelijk alleen op het bedrijf, samen met een medewerker. Ik werk mee als het erg druk is en zorg daarnaast voor de kinderen en werk nog een aantal uur bij een kinderdagverblijf.

Ondanks dit krijgen we allemaal de zorgen rondom de toekomst van ons bedrijf mee. Tijdens de koffie wordt er over gepraat en zeker met voorlichters en verkopers uit de sector. Waar gaat het heen?

De grote zorgen rondom het stikstofdilemma raakt ons allemaal. We weten niet hoe we het bedrijf moeten runnen, waar we in moeten investeren, welke regels er nu weer worden bedacht. Of juist net na een investering. Worden er weer andere regels gehanteerd. Tijdens iedere controle is de situatie hier gespannen, want er is altijd wel iets niet goed genoeg. Controle van de controle. Hele dag kwijt, die je niet aan de dieren kunt spenderen. En iedere keer worden de eisen heftiger.
Wij hanteren strenge hygiëne-eisen. Iedere keer (en dat is gelukkig niet vaak) dat wij in het ziekenhuis komen, staan we verbaasd dat iedereen zomaar binnen kan lopen en weer naar buiten, zonder ook maar de handen te hoeven wassen. Wij hebben ontsmettingsbakken nodig, werkkleding, bezoekerslijst, lijst om aan te geven of er gedoucht is, ontsmettingsmiddel voor de handen etc. etc.

Wij hebben pluimvee- en varkensrechten nodig om ons aantal dieren te houden. De varkensrechten hebben wij al geruime tijd op orde (mijn schoonopa is hiermee het bedrijf begonnen), maar de pluimveerechten moesten wij altijd leasen. Wij hebben pluimvee sinds 2003. In 2009 is er nog een stal bijgebouwd. In die tijd werd er iedere keer aangegeven dat volgend jaar (of over 2 of 3 jaar) de pluimveerechten eraf zouden gaan. Dus vandaar een keuze gemaakt (op basis wat de regering aangeeft) dat we niet (volledig) zijn gaan kopen, maar gaan leasen. Let wel; dat kostte ons nog iedere keer zo'n 50.000 euro.

Sinds een aantal jaar hebben we besloten ieder jaar een klein aantal kippenrechten te kopen, omdat de regering iedere keer terugkomt op het besluit de kippenrechten af te schaffen. Dat betekende ieder jaar een investering van 100.000 euro voor wat...lucht? Want wie weet zou de regering er het jaar erop besluiten dat ze werden afgeschaft...Het is zo makkelijk om de regels aan te passen, dat jullie er helemaal niet bij stil lijken te staan wat dit doet met een mens. Die onzekerheid elke maand december weer. Waar doe je goed aan? Hoeveel geld kunnen en willen we nog investeren in iets wat misschien over een aantal jaar niet meer bestaat.
Ik ben blij te zeggen dat we vanaf dit jaar alles goed als in de zak hebben. Maar ik wil wel benadrukken hoe vervelend slecht een iedere keer veranderend beleid is.

Ik hoop van harte dat u zich bewust bent van onze zorgen, onze beste bedoelingen en de noodzaak dat boeren in Nederland kunnen blijven boeren.