13 september 2024

Het mestuitrijseizoen zit er bijna op en op de valreep komt minister Wiersma met haar langverwachte ‘mestbrief’. Agractie Nederland heeft het afgelopen jaar meermaals aangekaart dat er korte termijn oplossingen moeten komen, om te voorkomen dat er een koude sanering gaat plaatsvinden. Wij hebben helaas moeten constateren dat de minister hier geen gehoor aan geeft.

Alle genoemde maatregelen in de mestbrief zullen voor 2024 en 2025 niet voldoende zijn om de mestmarkt te ontspannen. Voor de goede orde: ook de voorgestelde afroming en vrijwillige opkoop zullen voor deze korte termijn geen effect hebben en dus blijven we in 2024 en vooral in 2025 zitten met extreem hoge mestafzetprijzen met alle gevolgen van dien.

Positieve punten uit de brief zijn:

• Aanpassing correctiefactor excretie melkvee (10% naar 14%), maar de correctiefactor is nog te mager en kan volgens advies naar 20%;
• Stimulering mestverwerking en export;
• Aanpassing derogatievrije zones langs Natura 2000 gebieden van 250 meter naar 100 meter;
• Aanpassing kalenderlandbouw;
• Het stimuleren van het aanhouden van grasland door verhoging van de deminimissteun van € 20.000 naar € 37.000.

Voor 2024 en 2025 moet er meer plaatsingsruimte komen door ofwel verruiming van de derogatie of door het terugvallen op de gebruiksnormen voor dierlijke mest van 2022. Hiervoor is politieke moed en lef nodig.

Agractie is tegen de oneigenlijke afspraken die met Brussel gemaakt zijn over de mestplafonds en zeker tegen de verlaging daarvan met 10%. Vanzelfsprekend zijn we dan dus ook tegen de verhoging van het afromingspercentage bij de overdracht van fosfaatrechten (van 10% naar 30%) en tegen de afroming van dierrechten in de varkenshouderij (25%) en de pluimveehouderij (15 %). Deze afroming levert bovendien voor de korte termijn niets op en pakt negatief uit voor boeren die willen ontwikkelen, omdat het leidt tot een verhoging van de prijs van de fosfaat- en dierrechten.

De stoppersregeling is een ad hoc maatregel voor de (midden)lange termijn waarbij er veel geld uit de sector vloeit. Beter is het om eerst een passend wijkers/blijversbeleid te ontwikkelen.

Agractie is ook geen voorstander van de voorgenomen graslandnorm (ook een oneigenlijke afspraak met Brussel). Nieuwe normen, naast de huidige wet- en regelgeving, zet boeren klem. Wel zijn we voorstander van het verder stimuleren van het behoud en de aanleg van grasland, door bijvoorbeeld positieve (financiële) prikkels hieraan te verbinden.

Voor de lange termijn staat Agractie positief tegenover:

• Aanpassing nitraatrichtlijn (maar dit kost tijd);
• Het opnieuw gaan voor derogatie in 2026, maar dan wel zonder oneigenlijke voorwaarden;
• Aanpassing van het aanwijzen van heel Nederland als kwetsbaar;
• Aanpassing van de N en P normen voor oppervlaktewater;
• Aanpassing NV-gebieden;
• Invoering Renure.

Bovengenoemde voornemens hebben echter pas een uitwerking vanaf 2026 of later.

Bovenal mist Agractie in de mestbrief en de voorgenomen aanpak een complete verandering van de visie op het mestbeleid. Mestbeleid zou een bodembeleid moeten worden, waarin bodem, gewas en waterkwaliteit uitgangspunten zijn in de aanpak. Regelgeving biedt hierin vooralsnog geen ruimte en we roepen de minister op om af te stappen van de steeds meer beperkende regelgeving voor boeren, en daarvoor in de plaats boeren juist ruimte te geven om op een juiste manier zorg te dragen voor bodem, gewas en water. Dat kan bijvoorbeeld door evenwichtsbemesting. Hierover en de genoemde punten in de brief gaan we graag het gesprek aan met de minister.