Gruttobescherming mag geen excuus zijn voor nieuwe beperkingen buiten bestaande natuurgebieden

Agractie reageerde op ontwerp-wijzigingsbesluiten “Grutto” in 25 Vogelrichtlijngebieden (aanpassing aanwijzingsbesluiten Natura 2000-gebieden voor de grutto als (niet)broedvogel)

Agractie Nederland heeft kennis genomen van de ontwerpaanwijzingsbesluiten m.b.t. de grutto. Wat betreft de zienswijze van Agractie op deze ontwerpbesluiten kan Agractie zich vinden in de uitgebreide zienswijze van LTO Nederland.

Agractie wil hieraan nog het volgende toevoegen:

• Agractie erkent het belang van de Nederlandse delta voor de instandhouding van de grutto. Zoals LTO Nederland al aangeeft, schept dat een verantwoordelijkheid voor de samenleving om te proberen die
  doelstelling te realiseren, los van de inbreuk procedure die de Europese Commissie tegen Nederland is begonnen.
• Echter uit de Kamerbrief van 17 juli 2025 blijkt dat diezelfde Europese Commissie weinig oog lijkt te hebben voor het feit dat de bevolkingsdichtheid in Nederland steeds groter wordt (naar verwachting 20 miljoen inwoners in 2050) met alle consequenties van dien voor de natuur en de (vogel)soorten in die natuur. Het feit dat er voortdurend grond (weiland) aan de landbouw wordt onttrokken voor woningbouw, infrastructuur, defensie, recreatie, extra bossen enz. kan niet zonder gevolgen blijven voor de natuur. Samen met het creëren van extra natuur in het kader van NNN en het beleid om te komen tot veel meer agrarische natuur (extensivering) leiden deze ontwikkelingen tot het ondergraven van een ander speerpunt van het Nederlandse beleid, namelijk het produceren van voedsel in het kader van voedselzekerheid. De staatssecretaris zou de Commissie er in dit verband op moeten wijzen dat wat niet kan, niet kan.
• Dit betekent in ieder geval dat zowel het creëren van betere habitats voor de grutto als het creëren van nieuwe habitats voor de grutto binnen bestaande Natura 2000-gebieden dient plaats te vinden. Zoals ook door LTO Nederland wordt bepleit.
• En als het dan al nodig is om ook op weilanden buiten de Natura 2000-gebieden betere omstandigheden te creëren voor de grutto dan dient dit gepaard te gaan met adequate vergoedingen.

Consequenties van de aanwijzingen
Het is ons duidelijk geworden dat bij veel veehouders in en rond de betrokken gebieden angst bestaat voor de impact van de aanwijzingen. Dat hangt in de eerste plaats af van de doelstellingen. In het licht van de kanttekeningen die wij hierboven gemaakt hebben moeten dat wat ons betreft realistische doelstellingen zijn en geen idealistische. Die realistische doelstellingen moeten hun beslag krijgen in nog op te stellen beheerplannen. Niet realistische doelstellingen leiden tot niet realistische beheerplannen.

NB In veel gebieden wordt mozaïekbeheer toegepast, hetgeen ten goede komt aan het gehele weidevogelspectrum; een eenzijdig beheerplan dat zich uitsluitend richt op de grutto zou de weidevogelstand als geheel meer schaden dan bevorderen.

In dit opzicht wijzen wij als voorbeeld op de zienswijze zoals die door een viertal partijen, waaronder LTO Noord en NMV, is ingediend m.b.t. het gebied Arkemheem. Agractie sluit zich bij deze zienswijze.

Tenslotte
Agractie wil hier nog een twee vraagpunten aan toevoegen:

• Is het toevoegen van de grutto als broedvogel in aangewezen Natura 2000-gebieden wel mogelijk, aangezien de soort als broedvogel niet voldoet aan de gestelde criteria. De grutto staat niet vermeld in bijlage I van de Vogelrichtlijn en kan uitsluitend op grond van artikel 4, lid 2, als soort worden beschouwd waarvoor maatregelen genomen kunnen worden. Volgens de Nota van Antwoord Vogelrichtlijn deel 1, bijlage 2A geldt dat voor overige trekvogels in een gebied ten minste 1% van de Nederlandse broedpopulatie aanwezig moet zijn én dat ten minste 25% van de populatie in speciale beschermingszones (Natura 2000-gebieden) wordt beschermd. Uit de gegevens (Sovon, bouwstenen grutto broedvogel, 2025) blijkt dat de grutto als broedvogel niet voldoet aan het 25%-criterium, waardoor opname als broedvogelsoort in de betreffende Natura 2000-gebieden niet gerechtvaardigd is.
• Hoe zijn de huidige aantallen broedvogels geïnventariseerd. Komen die alleen van SOVON? Staatsbosbeheer telt namelijk helemaal niet. En de gegevens van BAO (agrarisch natuurbeheer) zijn volgens onze informatie niet beschikbaar.