Kortingen op stikstofgebruiksnormen grasland onrechtvaardig en ineffectief
In onze zienswijze op de voorgestelde wijziging van de Uitvoeringsregeling Meststoffenwet uiten wij als Agractie Nederland forse kritiek op de plannen van het ministerie van Landbouw, Visserij, Voedselzekerheid en Natuur (LVVN). De voorgestelde stikstofgebruiksnormen voor grasland op zandgronden en löss en de voorgestelde regelgeving voor aandachtsgebieden leiden volgens ons tot onrechtvaardige gevolgen voor met name graslandbedrijven, terwijl de daadwerkelijke oorzaken van waterkwaliteitsproblemen onbenoemd blijven.
Onterechte korting op gebruiksnormen
Uit het recent gepubliceerde CDM-advies over gebruiksnormen voor zand en löss blijkt dat bij grasland bij gebruiksnormen van 365 kg N (alleen maaien) en 315 kg N (maaien en weiden) in alle gebieden voldaan wordt aan de grondwaterkwaliteitsnorm van max. 50 mg nitraat/liter . Bij snijmais is volgens het CDM alleen een korting in zand-zuid en löss nodig om aan de grondwaterkwaliteitsnormen te voldoen. Toch voorziet de regeling in alle zand- en lössgebieden in een forse korting op de stikstofgebruiksnormen voor grasland en snijmais. Deze korting is kennelijk bedoeld om overschrijding van de grondwaterkwaliteitsnormen bij sommige akkerbouwgewassen te compenseren, maar straft bedrijven die goed presteren. Dat vinden wij onacceptabel.
Kritiek op terugverdienmodel
Uit informatie van het ministerie van LVVN is ons gebleken dat er een mogelijkheid komt om kortingen ‘terug te verdienen’ via doelsturing (in 2029), mits bedrijven gedurende een periode van drie jaar onder de waterkwaliteitsnorm blijven. Wij vinden dit wrang en onlogisch voor graslandbedrijven die volgens het CDM-advies sowieso al aan de grondwaterkwaliteitsnormen voldoen.
Kortingen in aandachtsgebieden onvoldoende onderbouwd
Hoewel wij positief zijn over de omzetting van NV gebieden in aandachtsgebieden waar de kwaliteit van het oppervlaktewater nog tekort schiet, de scheiding tussen aandachtsgebieden voor fosfor en aandachtsgebieden voor stikstof, de vermindering van het aantal aangewezen gebieden en de differentiatie in de kortingen (10 % en 20 %), plaatsen wij vraagtekens bij de logica achter die kortingen met name waar het gaat om de afspoeling vanuit grasland. Ook wijzen wij op historische vervuiling en natuurlijke factoren zoals kwel, waar boeren geen invloed op hebben. Wat helemaal vreemd is, is dat deze kortingen – ingevoerd vanwege onvoldoende oppervlaktewaterkwaliteit – kunnen worden “terugverdiend” met jaarlijkse metingen die gericht zijn op grondwaterkwaliteit.
Oproep aan de minister
Wij roepen de minister op om het CDM-advies te volgen en de korting op de gebruiksnormen voor grasland en snijmais te schrappen. Daarnaast pleiten wij voor meer transparantie over de oorzaken van waterkwaliteitsproblemen en een eerlijke benadering van bedrijven die aantoonbaar binnen de normen blijven.
Zonder rekening te houden met de werkelijke oorzaken van de waterkwaliteitsproblematiek is het de vraag of met deze aanpak de doelen voor 2029 worden bereikt. Om die doelen te bereiken is graslandbehoud essentieel, maar deze regeling werkt in dat verband eerder ontmoedigend dan oplossingsgericht.
